Arka Plan
Kasım 2005’te 5366 no.lu yasa uyarınca Kentsel Yenileme Alanı ilan edilen tarihi Sulukule Mahallesi (Neslişah ve Hatice Sultan Mahalleleri) bu zamana kadar gelinen süreçte birçok yanlış uygulamaya tabi tutulmuş ve bugün büyük ölçüde yıkılmıştır ve mahallenin sakinleri zorla yerlerinden edilmiştir.
Bu yanlış uygulamalara başından beri dikkat çeken Sulukule Platformu, Roman Kültürünü Geliştirme ve Dayanışma Derneği ve kentle, toplumla, yaşamla ilgili bu kritik meseleye karşı duyarlı, mesleklerinde uzman kişiler, akademisyenler, aktivistler, öğrenciler ve gönüllüler Sulukule’de, insana değen bir projenin mümkün olduğunu düşünerek Ağustos 2008 tarihinde “Başka Bir Sulukule Mümkün” sloganı ile bugüne kadar Sulukule’ye dair söylenen sözleri, yapılan bilimsel araştırmaları, birebir alanda yapılan çalışmaları, uzunca süredir mahalle ile iç içe yaşayan uzmanlarla birlikte sentezlemiş ve kamuoyu ile de çeşitli platformlarda paylaştığı “Sulukule Toplumsal Gelişme – Ekonomik Kalkınma Planı ve Mekânsal Stratejileri”ni ortaya koymuştur.
Eylül 2008’de Fatih Belediye Başkanı Mustafa Demir’in de katıldığı bir toplantıda belediye yetkilileri ile de paylaşılan ancak destek bulamayan ve kamuoyunda yıkımlara ve yanlış uygulamalara Dur! demesinden ötürü “STOP Projesi” olarak bilinen bu projenin, Ağustos 2009 tarihinde bir televizyon programında tartışılmasının ardından, mevcut projeden ve uygulama etaplarından rahatsızlık duyduğunu ifade eden TOKİ Başkanı Erdoğan Bayraktar tarafından fark edilmesi ve dikkate alınması ile bugün Sulukule için alternatif arayışlar yeniden gündeme gelmiştir.
Alternatif Arayışlar
8 Temmuz 2009’da, Ankara’da TOKİ Başkanı ve ilgili Daire Başkanları ile yapılan görüşmede; yerli yabancı kamuoyunda ciddi eleştirilere konu olan mevcut yenileme projesi yerine farklı bir proje yaklaşımının gönüllü uzmanlar ve danışmanlar tarafından sivil ve kamu aktörlerinin katılımıyla geliştirilmesi ve bu yaklaşımın avan proje olarak TOKİ’ye sunulması konusunda bir niyet birliğine varılmış ve bu amaçla, çok sayıda ve çeşitli disiplinlerden uzmanlar, katılıma açık bir süreçte gün geçtikçe genişleyen Sulukule Atölyesi bünyesinde bir araya gelmişlerdir.
İstanbul için büyük önem taşıyan ve kentsel dönüşüm/yenileme süreçlerinde emsal teşkil edebilecek bu projedeki planlama sürecini çok-aktörlü ve katılımcı bir yaklaşımla gerçekleştirmek üzere yola çıkan Sulukule Atölyesi, geçmişte STOP projesi olarak bilinen alternatif plan çalışmasının 1 ay içinde güncellenerek avan proje ve plan yaklaşımı olarak sunulmasına karar verilmesinin üzerine şeffaf ve demokratik bir yöntemle Temmuz ayı başında çalışmalarına başlamıştır.
Projenin Amacı
Yaklaşık 60 akademisyen, çeşitli disiplinlerden konusunun uzmanı meslek insanı (şehir plancısı, mimar, sosyolog, antropolog, hukukçu, yerel ekonomik kalkınma uzmanı, psikolog vs.) sanatçı ve Sulukule’yi dert edinmiş vatandaşların yer aldığı bu projede, sosyal sorumluluk anlayışı içerisinde Sulukule Yenileme Projesine yönelik eleştiriler göz önüne alınarak ve gelinen noktadaki hukuki zorunluluklar da göz ardı edilmeksizin, yeni bir plan yaklaşımı geliştirilmesi ve öncelikle olabildiğince çok Sulukuleli’yi mahalleye döndürülmesi amaçlanmaktadır.
Yerel halkın sadece mahalleye geri döndürülmesi ile yetinmeyen proje aynı zamanda mahalleye dönecek Sulukuleliler’i daha insani koşullarda yaşatacak, iş olanakları yaratacak, kültürlerini ve toplumsallıklarını sürdürecek sosyo-ekonomik ve kültürel programlar da geliştirmekte ve bu programları geri dönüşün ve mahallede kalmanın bir koşulu haline getirmektedir.
Planlama Hedefleri
1. Koruma ve Geliştirme: Proje kapsamında nüfus ve konut yoğunluğu açısından üst plan ve koruma ilkelerine uyumlu çözümler üretmek. Tarihi dokuyu, yol, ada, sokak rejimi, parsel karakteri ve konut tipolojisi ile korumak ve geliştirmek. Proje kapsamında üretilecek konut dışındaki kullanımların Sulukuleliler’in sosyo-ekonomik şartlarına ve bölgenin arkeolojik değerlerine uygun işlevler olarak belirlenmesini sağlamak.
2. Barınma, Kent ve Yaşama Hakkını Sağlama: Barınma hakkı çerçevesinde mahalledeki yoksulların barınma ihtiyaçlarını karşılamak ve yerinde yaşama hakkı çerçevesinde yoksulluğa neden olan sorunlara Sulukuleliler ve ilgili kamu ve sivil kurumlarla birlikte çözüm önerileri geliştirmek. Mahallenin gerçeklerine uygun toplumsal ve ekonomik destek programlarıyla sürdürülebilir istihdam ve yaşam olanakları sağlamak.
3. Roman Kültürünü Sürdürme: Sulukule Roman halkının da yenileme alanı içinde iskânına ve Roman kültürünün mahallede yaşatılmasına/sürdürülmesine olanak sağlamak. Yenileme süreci sonunda Roman topluluğun mahalleyi terk etmesini sınırlayıcı önlemler geliştirmek.
Planlama Kriterleri
1. Yaşanabilirlik- Toplumsal ve kültürel gelişimin desteklenmesi
- Mahalleliler için mekansal kalitenin arttırılması
- Sağlık, eğitim ve kentsel hizmetlerden faydalanma olanaklarının arttırılması
- Yerel ekonomik kalkınma
- Suçtan arınma
2. Katılımcılık- Mahalle sakinlerine kararlarda söz ve uygulama önceliği hakkı
- Toplumsal örgütlülük ve dayanışma
- Sivil toplum-kamu etkileşimi
- Şeffaflık ve hesap verebilirlik
3. Kullanım Değeri- Barınma hakkının savunulması
- Ödenebilir konut projeleri
- Toplumsal profile uygun, kullanıcı dostu konut projeleri
- Örtük değerlere, yerel ve kültürel alışkanlıklara uygun yeni iş alanları
- Kullanım değerini koşullayan sübvansiyon ve teşvikler
4. Hakçalık- Hak sahipliği modelinin adil biçimde kurgulanması
- Kentsel hizmetlerden eşit biçimde yararlanma
5. Yaşama Kültürü- Kullanım değeri vurgusunu yaşama kültürü ile bütünleştirmek
- Geleneksel yaşam pratiklerini korumak ve geliştirmek
- Roman kültürünün ifade olanaklarını genişletmek
- Mekansal müdahaleleri yaşama kültürünü destekleyecek şekilde geliştirmek
6. Koruma ve Geliştirme- Arkeolojik, kültürel ve tarihsel değerleri korumak ve uygun kullanımlarla mahallenin ve İstanbul’un hizmetlerine sunmak
- Yapılaşmayı Sur Koruma Bandı’nın öngördüğü şekilde sınırlandırmak
- Yenileme çalışmalarını tarihi dokuya uygun kurgulamak
Arkeolojik, Tarihi, Kültürel Eşikler
Mahalle Takip Sistemi
Sulukule Atölyesi’nin yürüttüğü mahalle takip sistemi ile yenileme projesi öncesi (2005 yılı) mahalle nüfusunun;
- Hangi parselde, yapıda ve kaçar m2’lik birimlerde yaşadığı,
- Nüfus ve hane halkı bilgileri,
- Mal sahipliği, hissedarlık ya da kiracılık durumu,
- İstihdam, eğitim durumu, seçmen bilgileri vb.,
- Yenileme projesindeki hak sahipliği (2005),
- Yenileme projesi sonrası nerede ikamet ettiği, yaşama koşulları,
- İletişim bilgileri vb.
Bilgileri içeren ve sürekliliği sağlanacak bir veri tabanı oluşturulup, Sulukuleliler’in alternatif proje sürecinde mahallede yeniden iskânı sağlanacaktır. Bu veri tabanı hak sahipliğinin belirlenmesi için önemli altlık niteliğindedir.
Sulukule'den Göç Edilen Yerler
Alternatif Sulukule Projesi'nde Fatih Belediyesi Projesi'nde Olmayan Neler Var?
- Kentsel iyileştirmede örnek teşkil edecek çağdaş, insancıl bir yaklaşım,
- 100’ün üzerinde akademisyen ve kamu, özel sektör ve sivil toplum temsilcilerinin ve Sulukuleliler’in katıldığı, çok-aktörlü, demokratik, şeffaf bir planlama süreci,
- Ulusal ve uluslararası standartlar ve kamuoyunun hassasiyetlerine saygı,
- Sulukule’nin 1000 yıllık Roman tarihine ve kültürüne saygı,
- Zorla yerinden edilmiş Sulukule sakinlerinin mahalleye geri dönme imkânı,
- Sosyo-ekonomik mağduriyetler yaşayan Sulukuleliler için insani ve topluluk temelli programlar, çözüm önerileri,
- Yerel istihdam olanakları yanı sıra kültürel sürdürülebilirlik ve toplumsal gelişme için sosyal donatı alanları,
- Bölgedeki yeşil alan eksikliği giderilmek üzere toplamda 15.000 m2 kamusal yeşil alan.
PROJE DETAYLARI
Mekansal Kararlar
- Tarihi Sulukule kentsel dokusu, özgün ada morfolojisi, yol sistemi, sokak rejimi genel olarak korunmak suretiyle yeniden üretilmiştir.
- Üst ölçek plan kararlarındaki temel koruma anlayışına uyulmuş, Sur Koruma Bandı sınırlarının belirlediği yapılaşma koşulları ve gabari sınırlamaları esas alınmıştır.
- Sur Koruma Bandı’nın izin verdiği yerlerde siluet etkisi göz önüne alınarak 2 katlı, bandın dışarısında kalan alanlarda ise topografyanın izin verdiği ölçülerde, kentsel dokuya uygun 3 ve 4 katlı yapılaşmaya gidilmiştir.
- Yapılaşmaya gidilmeden önce alanda arkeolojik çalışma yapılması öngörülmekte, buna göre projenin revize edilmesi önerilmektedir.
- Tescilli parseller ve yapılar belirlenmiş olup, bu alanlarda rölevelere uygun olarak restorasyon ve restitüsyon yapılacağı varsayılmıştır.
- İmzalanan muvafakatnamelerdeki 620 hak sahibi için üretilen konutların dışında kullanım hakkı önceliği Sulukule yerel halkına ait olmak üzere çeşitli tipolojilerde sosyal konutlar üretilmiştir.
- Mimari çözümlerde hak sahipliği ve kullanıcı taleplerine bağlı esnek bir m2-tipoloji yaklaşımı benimsenmiş, konut m2’leri alanın tarihi özelliklerine ve karakteristiklerine uygun hale getirilmiştir.
- Bölgedeki yeşil alan eksikliği giderilmek üzere, parsellerdeki taban kullanımı TAKS 0.60’ı aşmadan avlu ve bahçe kullanımı öngörülmüş, ayrıca alt ve üst bostan gibi iyi kullanılmayan alanlar düzenli yeşil alan haline getirilerek korunmuştur. Böylelikle Fatih Acil Eylem Plan’ında bu alanlar için alınmış olan “toplanma alanı” kararına uyulmuştur.
- Tüm adalarda karma kullanım geliştirilmiş olup, ticari fonksiyonlar özellikle Kara Suları’nın önünden geçen Kaleboyu Caddesi boyunca yoğunlaştırılmış, üretilen ticaret alanları ile bölgede yerel istihdama olanak veren kullanımlar önerilmiştir.
- Kültürel ve toplumsal gelişme için sosyal donatı alanları yaratılarak Roman kültürünü de içine alan sürdürülebilir bir toplumsal hayat sağlanmaya çalışılmıştır.
- Bölgedeki koruma kararları, arkeolojik riskler ve kullanıcı profili değerlendirilerek otopark ihtiyacı ve üretimi belirli adalarda kapalı yeraltı otoparkları olarak öngörülmüştür.
Mekansal Kullanım Stratejileri
Mekansal Yerleşim Kararları Taslağı
Yeniden Kurgulanan Hak Sahipliği Modeli
Sulukule Alternatif Projesi için hak sahipliği, temel olarak, mülk sahibi olma ve kullanım hakkına sahip olma olmak üzere 2 başlık altında toplanmaktadır. Hak sahiplerinin belirlenmesi süreci, Sulukule’de eskiden beri yaşayan ve çeşitli toplumsal/ekonomik ilişkilerin içerisinde yer alan yerel halkın yeniden mahallede iskan edilmesi temel ilkesine dayanmaktadır. Temel ilkemiz; “devletin barınma hakkını güvenceye alması” ilkesinden yola çıkarak, mahallenin yeniden iskan ve organizasyonunda mağduriyet durumuna göre bir öncelik sıralaması yapılmasıdır.
Birinci Grupa. Dilekçelerle hak sahibi olanlar
b. Kiracı kabul edilmeyenler ve başvuruda bulunmayanlar
c. Mülk sahibi olup hakkını devretmeyen/devredemeyenler
İkinci Grup: Taşoluk’da hak sahibi olmuş kiracılar
Üçüncü Grup: Proje öncesinde mülk sahibi olup mülklerini satanlar.
Bununla birlikte öncelik sıralamasını etkileyecek faktörlerin, yine uygulama/planlama sürecinin yaşayan bir süreç olduğu ilkesine dayanarak, yerel halkın ihtiyaç ve taleplerine uygun olarak değişeceği göz önünde bulundurulmaktadır.
Buna göre öncelik sıralamasını etkileyecek olası kriterler;
- Başka bir mülk sahibi olmamak,
- Tek ebeveynli aileye sahip olmak,
- Yaşlı, geliri olmayan ve hanesinde genç nüfus bulunmayan aileye sahip olmak şeklinde sıralanabilir.
Konut Edindirme Modelleri
Temel ilke: Fatih Belediyesi’ne ait Yenileme Projesi süreci sonucunda ortaya çıkan mülk sahipliğine dayalı hak sahiplikleri alanda korunmaktadır. Buna karşılık Alternatif Plan çalışmaları alanın gerçek sahipleri olan yerel halkın mahalleye yeniden yerleştirilmesini hedeflemektedir. Buna yönelik olarak proje kapsamında Konut Edindirme Modelleri ortaya konmuştur.
Mahallenin Yeniden İskan ve Organizasyonu’nda mahalle için uygun Konut Edindirme Modelleri incelenmiş olup, hak sahipliğinin belirlenmesi aşaması sonucunda ortaya çıkacak ihtiyaç sahipleri için alternatif modeller içerisinde temelde 2 alternatif ön plana alınmıştır:
1. Mülk Sahibi Olma Üzerine Kurulu Model
2. Kullanım Hakkını Elde Etme Üzerine Kurulu Model Alternatif Modeller proje alanı içerisinde aynı anda uygulanabilir modellerdir. Fatih Belediyesi’ne ait yenileme projesi sonucunda elde edilmiş mülkiyet hakları dahilinde “Mülk Sahibi Olma Üzerine Kurulu Model” uygulamaya konulacaktır. Buna karşılık, yerel halkın kullanımına sunulan sosyal konutlar ile ilgili olarak ise, her iki alternatif model de talebe açılacaktır.
Buradaki önemli nokta, yerel halka sunulacak ve talep üzerine mülkiyete konu olacak sosyal konutların TOKİ’nin “alt gelir grubuna ve yoksullara yönelik sosyal konut projelerini hayata geçirme” yönelimine istinaden “uygun ödeme koşullu” ya da “sübvanse edilmiş konut satışı yöntemi” ile bu projede uygulamaya geçmesidir.
Sosyal konutlarda yaşamak isteyenlere sunulacak bir diğer alternatif olan “Kullanım Hakkını Elde Etme Üzerine Kurulu Model”de ise, konutlar “kira ve amortisman bedeli ödenebilir sosyal konut sunumu yöntemi” ile uygulamada yer alacaktır.
Üretilen Konutlar ve Tipolojileri
TOKİ ile daha önceden imzalanan muvafakatnamelerdeki 620 hak sahibi için üretilen konutların dışında kullanım hakkı önceliği Sulukule yerel halkına ait olmak üzere çeşitli tipolojilerde sosyal konutlar üretilmiştir.
Bu sosyal konutlar yukarıda bahsedilmiş olan hak sahipliği belirleme ve konut edindirme modelleri kapsamında, 3 farklı tipolojide (25, 40 ve 60 m2’lerde) 335 adetten toplam 13.275 m2 üretilmiştir.
TOKİ’nin belirlemiş olduğu hak sahipleri için üretilen konut tipolojileri ise, 60, 70, 80, 85, 90 ve 135 m2’den 577 adet ve toplamda 44.615 m2 olarak düşünülmüştür.
Böylece Alternatif Proje kapsamında alanda yaklaşık 3.728 kişinin yaşayacağı toplam 57.890 m2’lik konut inşaatı yapılacaktır.
Karşılaştırmalı Ada Yol Detayları
Ulaşım
Sulukule’de ulaşıma yönelik yapılan çalışmalarda, öncelikli olarak üst ölçekli planlardan gelen karayolu ve raylı sistem kararları incelenmiş ve bu kararlara bağlı olarak yol kademelenmesi, trafik akış yönlerinin belirlenmesi ve otopark çözümlemesi yapılmıştır. Bununla birlikte, Alternatif Plan’dan gelen donatı alanları ve diğer mekânsal alan kullanımlarına ilişkin kararlar dikkate alınarak yaya öncelikli, güvenli ve erişilebilir bir arazi kullanımı-ulaşım sistemi kurgusu geliştirilmiştir.
- En yakın ana karayolu aksları olan Vatan Caddesi ve Fevzi Paşa Caddesi’ne bağlantıyı ve toplu ulaşım bağlantılarına erişimi sağlayacak olan Sofalı Çeşme ve Çınarlı Bostan Caddeleri Sulukule içindeki yolların dağıtıcısı olma özelliği taşıdığından, 2 şeritlik (gidiş-geliş) taşıt yolu olarak düşünülmüştür.
- Bu yollar hariç Sulukule içindeki tüm yollar mahalle içi araç yolu, yaya öncelikli taşıt yolu (servis yolu) ve yaya yolu olarak planlanmıştır.
- Sarmaşık Sokak, Niyazi Mısri Sokak, Muhtar Muhittin Sokak, Prof. Naci Şensoy Caddesi ve Viran Odalar Sokak, proje alanı içindeki tek yönlü ana taşıt yollarını oluştururken, planda yaya yolu olarak gösterilen sokaklar dışındaki tüm sokaklar ise servis yolu olarak planlanmıştır.
- Alternatif Plan’dan gelen ve ulaşımı etkileyecek en önemli kararlardan biri Kaleboyu Caddesi üzerindeki yapıların ticari kullanımlara yönelik planlanmasıdır. Bir tarafı Kara Surlarıyla çevrili Kaleboyu Caddesi’nin günün önemli bir bölümünde canlı, yaya erişilebilirliğinin yüksek olduğu bir caddeye dönüştürülmesi düşünülmüştür. Bu nedenle bağlantı yolları için ayrılan kısımlar dışında, Kaleboyu Caddesi’nin tamamında saat kısıtlaması uygulanması düşünülmüştür.
Otopark
Mahallede son yapılan saha araştırmalarına göre araç sahipliği oranının yaklaşık % 4–5 düzeyinde olması otopark ihtiyacının yüksek olmadığını göstermekle birlikte, mahalleye yeni yerleşecek olan yüksek gelir grubunun ihtiyaçları ve yeni planlanan arazi kullanımları düşünüldüğünde, mahalle içine belirli oranda hizmet verecek bir veya birden fazla otoparkın planlanması uygun görülmüştür. Ancak yerleşimin yoğun olması ve tarihi-özgün yerleşim dokusunun korunmaya çalışılması, yer üstü otoparkının yer seçimi kararını ve kullanım kolaylığını zorlaştırmaktadır. Proje alanının Tarihi Yarımada üzerinde ve tarihi Kara Surları’na komşu bir bölgede yer almasıysa, yer altında otopark inşasının arkeolojik bir engel olmadığı takdirde yapılmasına imkân vermektedir.
Bu nedenle öncelikle arkeolojik incelemelerin yapılması ve çıkacak sonuçlara göre bir engel bulunmadığı takdirde 1, 3 ve 6 no.lu yapı adalarının altında zemin altı (2 katlı) otopark yapılması önerilmektedir. Buna göre 1 ve 3 no.lu adaların altında açılabilecek yaklaşık 7.500 m2’lik alanda 250 araç, 6 no.lu alanın altındaki 5.400 m2’lik alanda ise 180 araç olmak üzere toplamda yaklaşık 430 araçlık iki otopark alanı önerilmiştir.
Arkeolojik inceleme sonuçlarının otopark yapımına uygun olmaması halinde, Proje alanının güney sınırındaki Çınarlı Bostan sokağına komşu parselde, yıkılan Fen İşleri binalarının yerine yapılacak olan inşaatın katlı otopark alanıyla birlikte düşünülmesi ikinci bir alternatif olarak önerilmektedir. Bu durumda elde edilecek 5.000 m2’lik alanda 250 araç kapasiteli bir otopark yapılabilecektir.
Ticaret
Sulukule yerel halkının mahalleye geri dönüşü ile ihtiyaç duyacağı sürdürülebilir istihdam alanları yaratmak, proje kapsamında öncelikli görülen ve önem verilen olguların başında gelmektedir. Bu sebeple alanda yaşayacak nüfus için yeterli olabilecek yaklaşık 6.000 m2’lik ticari üniteler oluşturulmuştur.
Mahalle sakinlerinin mevcut işgücünü, mahallenin geleneksel iş kollarında çalıştırmak üzere geliştirilen bu birimler; yenileme alanının tümüne yayılmasının yanı sıra Kara Surları’nın dibinden geçen ve turizm aksı olarak öngörülen Kaleboyu Caddesi ile mahallenin kalbi olarak nitelendirilebilecek ve avlulu tipolojilerin bulunduğu yapı adaları gibi özellikli alanlarda yoğunlaştırılmıştır.
Mahallenin geleneksel iş kollarının üretim olanağı bulduğu avlulu konut tipolojileri, ilk katlarında yaratılan 15 m2’lik ticari üniteler ile konut sahibinin istihdama katılması konusunda ayrıcalıklı yere sahiptir. Yerel üretim birimlerinde hazırlanan bu ürünlerin özellikle Kaleboyu Caddesi üzerinde konumlandırılan ünitelerde tanıtımı ve satışı öngörülmüş, böylelikle yeni iş alanlarının açılması ile bu alanlarda hizmet edeceklerin iş bulma imkânı da doğmuş olacaktır.
Yeşil Alanlar
Alanda mevcutta atıl durumda olan ancak mahalle için büyük öneme sahip belirli alanlarda (“alt ve üst bostan” olarak adlandırılan alanlarda ve Mihrimah Sultan Camii ile Mihrimah Sultan Hamamı’nın bulunduğu yapı adalarında) düzenli ve sürdürülebilir yeşil alan çözümlemeleri yapılmıştır.
Toplamda 15.000 m2’lik bir alan, içerisinde çeşitli işlevleri barındıran (çok amaçlı etkinlik alanları, spor alanları, çocuk oyun alanları, dinlenme alanları, hobi bahçeleri, amfi tiyatro vb.) ve her yaştan kişinin aktif olarak yararlanabileceği kamusal yeşil alanlara dönüştürülürken, her bir yapı adasında konut kullanıcılarına ait özel bahçe alanları da ayrılmıştır.
Bunların yanı sıra Mihrimah Sultan Camii’nin bulunduğu yapı adası içerisinde, Camii’nin bahçesi ve yapıya ait Sanat Atölyeleri ile işlevsel olarak bütünleşecek bir “Açık Sergi Alanı” düşünülmüştür.
Karşılaştırmalı Bostan Çözümlemesi
Peyzaj Düzenlemesi
Sosyal Donatılar
Yenileme alanın yakın çevresindeki donatıların tümü analiz edilerek erişilebilirlik çapları hesaplanmış ve mahallenin tüm donatılara erişebilir konumda olduğu saptanmıştır. Buna göre alanda; dini, ilköğretim, lise, sağlık ve spor tesis eksikliğine rastlanmadığından alana bahsi geçen tesislerin yenileri önerilmemiştir. Sadece, eskiden Mihrimah Sultan Hamamı’nın bulunduğu yapı adası içerisindeki çocuk yuvası yıkılmış olduğundan yerine 500 m2’lik yeni bir Kreş önerilmiştir.
Ancak alan ve yakın çevresindeki “sosyal” donatı eksikliği ve mahallenin sosyo-ekonomik ve kültürel yapısı göz önünde bulundurularak, alana içerisinde birçok işlevi barından 3 yeni sosyal donatı öngörülmüştür.
1. Çok Amaçlı Toplum Merkezi (ÇATOM)Eğitim seviyesinin düşüklüğü, sağlık sorunları, yoksulluk, mekânsal çöküş gibi konuların çözülmesi hedefiyle kurulması öngörülen 400 m2’lik bu merkezin amacı; “Sulukuleliler’in sosyal, ekonomik ve kültürel mağduriyetlerinin giderilerek kentle ilişkilerini geliştirmek; Sağlık, eğitim, meslek edinme ve iş geliştirme gibi alt birimleri bünyesinde barındıran bu merkezin, çocukların, gençlerin ve yetişkinlerin hem kendisine hem de topluma faydalı birer birey haline gelmesine imkân tanımak” olarak kurgulanmıştır.
Alt Birimleri:
- Danışma Masası
- Çocuk/Gençlik Birimi
- Kadın Birimi
- Yetişkin/Yaşlı Birimi
- Vatandaşlık Hakları Birimi
- Sağlık Ofisi
- İş Birimi (Meslek Edindirme, İş Geliştirme, İş Bulma Birimi)
2. Mahalle Koordinasyon Merkezi (MKM)Mahallede yaşantının yeniden kurulması, toplumsal, ekonomik, mekânsal iyileşmenin ve kültürel sürdürülebilirliğin sağlanması için ilgili tüm paydaşlar arası koordinasyon ve çok-paydaşlı, katılımcı yönetim modeli ihtiyacının duyulması üzerine, Kaleboyu Caddesi’nde 250 m2’lik bir merkez olarak önerilen bu birimin amacı; “mahalleyi geliştirme amaçlı yapılacak tüm faaliyetlerde Sulukule Mahallesi Sakinleri’ni ve ilgili kurumları bir araya getirmek ve yapılacak tüm planlama, uygulama, denetleme faaliyetlerini koordine etmek, mahalle içi haberleşmeyi arttırmak” olarak kurgulanmıştır.
Alt Birimleri:
- Bilgi Ofisi
- Sosyal Konut Üretim, Bakım, Onarım, Destek Birimi
3. Mahalle LokantasıMahalle genelinde evlerde yemek pişirmenin değil, mahalledeki lokantalardan yiyecek satın almanın tercih edildiği ve bunun sonucunda mahallelilerin yeterli seviyede beslenemediği gözlemlenmiştir. Bu soruna bir çözüm olarak önerilen 250 m2’lik bu lokantanın amacı; “mahallelinin sağlıklı beslenmesini sağlamak ve yoksullara ücretsiz/uygun koşullarda hizmet vermek; mahalle sakinlerinin gelir seviyeleri düşük olsa bile, dengeli beslenmeleri mümkün kılmak; mahalledeki, yetersiz beslenme sonucu oluşan sağlık sorunlarının önüne geçilebilmek ve çocukların daha iyi gelişmesi sağlamak” olarak kurgulanmıştır.
Karşılaştırmalı İmar Durumu ve Gabari
Karşılaştırmalı Hesaplamalar
Ada Detayları ve Rakamsal Karşılaştırmalar
Etaplama
Projenin Uygulama Maliyeti
Sulukule Atölyesi tarafından hazırlanan Alternatif Proje’nin mevcut projeye göre bir diğer artısı, uygulama maliyetlerinin daha düşük olmasıdır. Fatih Belediyesi’ne ait mevcut projenin toplam uygulama maliyeti ortalama 154 Milyon TL. olarak açıklanırken, hazırlanan alternatif proje ise ortalama 83 Milyon TL. olarak tüm ayrıntıları ile birlikte hesaplanmıştır.
“Başka Bir Sulukule Mümkün” yaklaşımında sürdürülen ısrarın sonucunda, büyük bir çoğunluğu yıkılmış mahallenin feryadı sonunda kamu kurumları tarafından da duyulmuştur. “Sulukule Yeniden” diyerek yola çıkan Sulukule Atölyesi’nin çalışmaları sonucunda eğer istenirse hala yapılan hatalardan dönme şansı bulunduğu kanıtlanmıştır. Hem de çok daha düşük bir maliyetle…
